Bởi vì chúng ta cần thể hiện sự nỗ lực để đi xa hơn so với giải pháp đầu tiền, cho nên chúng ta cần nỗ lực sáng tạo để vượt lên những sự thay thế hiển nhiên. Để xem xét toàn bộ giá trị của bất cứ gợi ý hay bất cứ phương án nào, việc áp dụng chiếc mũ đen để tư duy luôn là 1 điều cần thiết. Chúng ta chẳng có cách nào để những xúc cảm nằm ngoài luồng tư duy của chúng ta.
Đây là những chiếc mũ của trí tưởng tượng. Khái niệm về sự thay thế chỉ ra rằng thường có nhiều hơn một cách để giải quyết sự việc, có nhiều hơn một cách để xem xét mọi việc. Việc thay đổi tư duy làm cho cảm xúc thay đổi không phải là một trật tự thay đổi logic mà là một phần của nhận thức.
Đã từng có một người đàn ông rơi khỏi một chiếc máy bay mà không có dù, vậy mà ông ta vẫn sống sót. Chúng ta sử dụng một ý tưởng để đạt được giá trị tiến triển. Nhưng bản chất của diễn viên là thứ không đổi.
Nhưng thường thì chỉ những vị có tuổi mới được chỉ định làm quan toà để đảm bảo sự sáng suốt và kinh nghiệm. Con ếch khiến chúng ta liên tưởng đến sự dịch chuyển vì thế chúng ta có thể có sự liên tưởng đến sự vắng mặt của điếu thuốc trong chốc lát. Không được phép tuỳ tiện yêu cầu: "Bây giờ tôi muốn đội chiếc mũ đen".
Chúng ta hoàn toàn có thể lý giải được tình huống trên: bởi khi những thông tin được đưa ra, chúng sẽ phải được xem xét toàn bộ. Khi chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh, chúng ta không còn nghĩ về vấn đề nữa; thay vì đó, chúng ta nghĩ về điều chúng ta cần nghĩ ở đây là gì để khám phá vấn đề đó. Khi bạn nhớ được màu mũ bạn sẽ nhớ được những chức năng cửa chúng.
Việc giới hạn được đưa ra về công việc của anh để cạnh tranh với đối thủ là một vấn đề nhạy cảm. Nhưng các nhà logic học lại không tán thành với những kết luận chung chung dựa trên thực tế kiểu: hầu hết trẻ em thích ăn kem; đa phần các quí bà đều dùng mỹ phẩm. Chiếc mũ đen cho phép họ chỉ ra tất cả những cân nhắc, sự thận trọng và những chỉ trích mà học có thể.
Điều này có nghĩa là hãy cố gắng sáng tạo chứ không phải là tranh luận. Khi chiếc mũ trắng được đem ra sử dụng, mọi người sẽ đặc biệt chú trọng đến thông tin. Thực ra anh ta rất tự hào về việc anh ta diễn tốt được vai hài kịch cũng như bi kịch.
Mũ vàng biểu thị cái nhìn lạc quan, trông chờ và chấp thuận. … Đây là một tình huống khác thường. Có tới 75% số người được chúng tôi hỏi nói rằng giá sản phẩm của chúng ta là quá cao.
… Mọi người lưu ý rằng tôi đang sử dụng chiếc mũ xanh tư duy do đó tôi được phép trình bày những ý tưởng như trên. Một ý tưởng mới có thể bị bác bỏ ngay, bởi thoạt nghe chúng ta thấy quá nhiều nhược điểm và ít ưu điểm. Nhưng bản chất của diễn viên là thứ không đổi.
Không phải chỉ người chủ trì, hoặc người đưa ra ý tưởng mới cần tư duy sáng tạo, tất cả các thành viên đều chờ đợi để đưa ra những ý tưởng mới. Và lối tư duy chiếc mũ trắng cho phép chúng ta đưa ra những sự thật dựa trên niềm tin, nhưng chúng ta phải luôn ghi nhớ rằng đó chỉ là sự thật đứng hàng thứ hai. Đây là một sự khác biệt vô cùng quan trọng giữa lối tư duy «sách vở» và lối tư duy «thế giới thực tế».