Tiếp theo thì còn tùy. Họ có lí do, bao giờ cũng có lí do cho phải đạo. Khóc sau hoặc trước mỗi chu kỳ lột xác.
Người bảo nghệ thuật là giản đơn. Hoặc… Nói chung vậy thôi. Khi con người sinh ra thì xã hội đã hình thành.
Tựa lưng vào hộp dầu cá là cái đồng hồ báo thức. Nếu ai là tất cả mà chẳng là gì cả thì tức là người đó (hoặc gì gì đó) đang chơi. Mẹ đang tìm cách cứu rỗi tôi, an ủi chở che tôi, chia sẻ với tôi.
Nắng lên, nóng, bạn cởi áo len ra. Rồi bác ta sẽ quát: Thằng kia! Mày rình mò gì thế? Muốn gô cổ lại không? Phắn!. Thế là cứ nằm cho ý nghĩ tràn lên, dâng ngập người.
Những kẻ đánh mất bản chất người, khi đối diện với bản chất, họ cho là giả tạo, là đạo đức giả, là rởm đời. Bằng cách hiểu nó và để nó hiểu mình. Như một sự bổ trợ, cân bằng, phong phú tất yếu.
Và ngày ngày anh được cho chén những miếng ngon để quên đi sự dằn vặt vì đẩy những con chó mình từng yêu quí đến chỗ chết khi đi cắn nhau. Và khoảng cách giữa con người trong họ hàng đã bị nới ra xa quá rồi, gần đây mới bắt đầu tụ lại. Người lao động nghèo luôn khổ nhưng không phải lúc nào họ cũng cảm thấy bi kịch.
Mãi mãi, ta chỉ là một cậu bé nhạy cảm, càng lớn càng nhạy cảm. Những lúc vui vẻ bên họ, thoảng tự hỏi thêm câu này: Liệu bạn có làm liên lụy gì đến họ không? Có lẽ không, vì bạn làm việc hoàn toàn độc lập. Có hôm bác trai hỏi về chuyện khám.
Nhưng với mẹ, tôi cho mình cái quyền đó. Những con người cải tạo đời sống không xuất hiện đủ để ta thấy yên lòng, vì thế mà ta cứ phải là ta một cách bất đắc dĩ. Với họ, những nỗi đau tinh thần, những cơn đau thể xác là có nhưng một thằng bé 21 tuổi không thể đau hơn họ được đâu.
Ông anh bảo: Chưa dùng loại này bao giờ. Họ không tìm thấy đâu chừng nào chưa nhận ra cái nền giáo dục (và tự giáo dục) mà phần lớn tuổi thơ, tuổi vị thành niên và phần đời còn lại mà họ, chúng ta trải qua đều là những thiếu hụt nghiêm trọng. Thế là mẹ lại hỏi: Mẹ xin hai bác cho con về nhà hai tuần nhé.
Giá mà ta được đi xa xem những con cá thực thụ thì to thế nào. Nhưng mà buồn… Ờ, thì cho buồn một tí. Cả món tinh thần cũng thế.