Song họ thấy các kẻ nầy chưa tốt đủ. Có một điều rất đáng lo ngại là trong những tuổi xuân, nhất là ở thời nầy, lòng thanh khiết của bạn luôn bị hăm dọa. Họ có lý vì chính Horace đã nói về Virgile, bạn của ông: Là phân nữa của tâm hồn tôi: Dimidium animae meae.
Chạy xe máy ngang một bà lão, họ hù to để cho bà đến nhà mắng vốn rằng con không biết dạy. Tư tưởng nầy cao siêu quá, tôi không dám xin bạn thực hành. Họ học đứng chót, họ làm mích lòng thầy, họ phạm lỗi gì đó họ sầu muộn thắm thía.
Tôi ngại quá khi bàn với bạn về vệ sinh. Tay lạnh và họ nói lập cập. Đọc Kiều của Nguyễn Du, ta thương Từ Hải ở chỗ từ tốt bụng, quá tin cậy Kiều nên:
Nhưng dù nỗ lực đến đâu, sau cùng họ phải nhận chân rằng đã có trên trần gian nầy có một phái mà tạo hóa dành riêng cho sự diễm lệ gọi là phái đẹp. Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt. Nếu chàng Thúc Sinh của Nguyễn Du có hồi vênh mặt nói:
Rồi đến vai trò của lương tâm: tài năng nầy bắt buộc ráo riết người đàn ông một khi nhúng tay vào công việc xây dựng gia đình, biểu lộ tình yêu trong việc tính giao không thể để một mình đàn bà gánh trách nhiệm gia thất. Họ ngủ ngon một phần lớn nhờ tâm thần chưa bị căng thẳng, kích thích vì những sụ nhiêu khê, phiền toái ở đời. Không tập nhớ thì nhất định không quen chịu khó nhớ, mà không quen chịu khó nhớ thì đâu nhớ.
Thật lạ, Triết học thì bạn trai có lẽ chưa thông, nhưng họ ưa có thái độ triết gia, hiểu theo nghĩa không hay, khi thấy bao nhiêu khuyết điểm của xã hội. Tôi vẫn biết ở thời nầy tuổi trẻ ngang ngạnh lắm, bất kể nhà giáo dục. Nhưng trong khi họ bắt đầu đi sống xa gia đình như vậy họ tha thiết muốn người bạn trăm năm sống đóng trụ ở gia đình và tạo ở đó một nguồn an ủi cho họ.
Bạn trai có những tâm cảm ấy không lạ gì. Họ hy sinh vô vị lợi. Có lúc họ hăng hái, yêu đời lắm.
Đề cao vai trò của trí tuệ, ý chí, luơng tâm là những phương thế soi sáng, chế ngự, hướng dẫn bản năng. Bạn trai giỡn rần rật với bạn gái cho là văn minh. Tuổi thanh xuân là tuổi chưa và không chịu thấy bộ mặt thực của đời sống.
Phải! Tuổi hoa niên là tuổi vô tư lự, có gặp chuyện gì rắc rối, lo lấy một lúc rồi thôi. Bạn trai phải luyện cho mình đức tự chủ về óc phán đoán độc lập. Cánh rừng bị màn đ êm bao phủ đã huyền bí lại bí hiểm hơn.
Có lẽ họ vô ý, không đáng khen mấy, khi họ không thích lật lại những trang đời cũ đầy vết lem của người họ yêu, có lẽ vậy. Hỡi những nhà giáo dục lành nghề hay lo khai thác lòng tự ái của bạn trai mà chuẩn bị cho đời những tay bản lĩnh. Người không làm phép lạ nữa.